80-ikkut 90-ikkullu ingerlaneranni immiussisarfeeqqat Kalaallit Nunaanni atugaalerput, taamaalillunilu nuusiortitsivik ULO taakkunannga nussiortitsivinniillu nutaanit marlussunnit unammillerneqalerluni. Nipilersukkat Kalaallit Nunaanni ukiumut saqqummersinneqartartut malunnartumik amerliallapput CD-lu nalinginnaasunngikkallarmat imusaaqqat radiuerniarfinni TV-rniarfinnilu immiussaagajuttut tamani tamaani nioqqutaallualerlutik. Nipilersukkat taamatut saqqummersinneqartut ilaat nipilersoqatigiiaqqanit immiussaapput, pattagissallu innaallagissamoortup keyboardillu atugaalernerisigut kisimiillutik nipilersortartut pinngorartinneqartalerput, nipilersuutit tumerparpaartui ingiallortillu allat tuuginnartakkat atorneqartalerlutik.
Taakku periarfissaalernerisigut nipilersoriaaseq suaasat-musikkimik suaasat-rockimilluunniit taaneqartartoq pilersinneqarpoq. Tassani Kalaallit Nunaanni nerisassanik suppaliortarneq ateqaasiunneqarpoq. Taakkunani erinarsuutigineqartartut tassaanerusarput asanninnermut, ilaqutariiussutsimut, nunagisamut Kalaallillu Nunaannut tunngasut inersimasunut tusarnaagassiaanerusut. Nipilersoriaatsimi tassani kalaallisuinnaanerusoq erinarsortoqartarpoq.
90-ikkut naaneranni inuit nuannarisaannik nipilersortarnermi Sumekkut aallartinnerisa nalaanisulli kalaallit oqaasiisa kisimik atugaasarnerat nipilersortartoqatigiinnit arlalinnit illuatungilerneqartalerpoq. Taakkunani Kalaallit Nunaanni tuluttut saqqummerput nipilersoqatigiit rockimik nipilersortartut rockbandet Century Schoolbookip nuusiaat ”Stay Put”, taannali maluginiarneqarpallanngilaq.
Alla tuluttut oqaasertaqarnerulluni saqqummersut siulliit ilagaat nuusiaq 1998-imeersoq ”Nanu Disco”. Nuusiami qitigissanik atuiffiusumi tassani tuluttut oqaasertalimmi nunat allamiut killinniarneqarput. Tuluttut oqaatsit atorlugit oqaluttuat Kalaallit Nunaat nunasiaanngikkallarmat pisimasut nersorniarneqarput, kalaallit pinngortitamut qanilluinnarlutik pissarsuarnillu upperisaqarlutik inuugallarmata. ”Nanu Disco”-mi nipilersukkani kalaaliussuseq annertuumik ersersinniarneqarpoq, soorlu qilaatip nipaa tusarsaasarluni. Aamma oqaatigissallugu pingaaruteqarpoq nuusiaq Sisimiumi immiussaammat DJ Svend Breakimit, Morten Stjernholmisut ilisimaneqartumit danskiusumit, suliaalluni. Nipilersukkap allaanerunera siuaasallu oqaluttuatoqqanit pisuunerat eqqarsaatigalugu nunamit allamiup Kalaallit Nunaannik eqqumiitsumik takorluuineratullusooq issorinarpoq. ”Nanu Disco”-mik pilersitsisuusut neriuutigisimagunagaattut nunani tamalaani taama soqutigineqalertiginngilaq, 90-ikkulli naalerneranni Nuummi diskotekini qitinneqartarsimalluni.
Taakku atugaat tusarnaaruk ”No Past – No Future” nuusiamit Nanu Discomeersoq:
Kalaallit Nunaanni rockimik nipilersukkamik nutaanerusumik inunnit nuannerisaasumik siullermeersumik, ilaatigullu tuluttut taallartalimmik, “inuiaat 2000” ukioq 2000-imi saqqummerpoq, rockimik nipilersoqatigiit Chilly Friday nipilersortoralugit. Nuusiami saqqummersumi tassani malugineqarsinnaavoq nipilersoqatigiinni ilaasortat 90ikkunni grungemik nipilersortartunit, assersuutigalugu Nirvana aamma Pearl Jamimit, nunani tamalaani nuannarisaasunit nipilersoriaatsimikkut sunnerneqarsimasut.
”Inuiaat 2000” saqqummerpoq taamanikkut nuusiortitsivik nutaajusoq Atlantic Music saqqummiussisoralugu, nuusiortitsiviullu taassuma 2000-ikkut aallartinneranni ukiuni siullerni qulini Kalaallit Nunaanni nipilersukkat amerlanersaat immiussisarnikkut tigummisarai. Naak Atlantic Musicip nipilersukkat kalaallisut taallallit, ULO-p aamma tigummisimasai, ingerlateqqikkaluarai taamaattoq Chilly Friday ilaatigut tuluttut oqaasertalimmik nuusiortitsisimavoq, nipilersoqatigiillu fiistertarnerit, tiingasarneq asanninnermilu ajornartorsiutit tuluttut erinarsuutigigaangatigik nipilersorneq suminngaanerpalunnerlu malugineqarpiarsinnaassanngillat. Soorunami allaanerusarpoq Chilly Friday kalaallisut erinarsoraangata, nipilersoqatigiillu atanertusiartortillutik kalaallisut oqaasertalinnik appisimaarnerusalerput. Nipilersoqatigiit erinarsuutini sammisartagaat aamma allanngoriartuaarsimapput, inuunermi ajornartorsiutit, ilaatigut imminut toquttarneq, sammineqartarlerlutik. Imarisat tamakku oqimaatsut najukkami inuuniarnikkut ajornartorsiutit najukkamilu nipilersoriaaseq atorlugit Kalaallit Nunaat immikkut isigalugu ersersinniarneqartarput.
Nipilersukkanik takusassiami Chilly Fridayikkut atugaat ”Sialuit”, soqutigineqarani asannikkaluarnerup kingunerisaanik imminut toqunnermik imalik, tusarnaaruk:
Taamaakkaluartoq nipilersoqatigiit tuluttut danskisullu atuisarput, taamalillutillu allanit siulliullutik taamatut tusarnaartitsisarlutik. Danskisulli erinarsortarnerit ulloq manna tikillugu nuannarilivinneqartarsimanngillat. Tamatuma nalaani najukkami kinaassuseqarneq atugaasorujussuuvoq, tamannalu erseqqilluinnartumik aamma atugaavoq nunanit tamaneersut taamatut nipilersoriaaseqarneranni.
Kisianni inuuniarneq naalakkersuinerlu pillugit rappimik nipilersortanermi Nuuk Posse aallartitsivissortuunngillat. Ukiut ingerlanerini rappimik nipilersortarneq Kalaallit Nunaanni inuusuttut atugarissaannginnerusut atugaat pillugit taallartalersuisarnermut atugaanerujartulerpoq, tamannalu nipilersorneq aqqutigalugu oqallissaarisarnermi nipilersoqatigiit Prussicip (blåsyremik isumalik) 2003-mi nuusiaminni “Misiliineq Siulleq”-mi pimoorussinerusumik saqqummiuppaat. Angajoqqaat meeqqaminnik sumiginnaasarnerat pillugu”Angajoqqaat”-mik atsersimasamikkut Pruissicip rappimik nipilersorpaat, tamannalu ajornartorsiut Kalaallit Nunaanni inuit akornanni oqallisaaneq ajortoq oqallisigisassatut nipilersoqatigiit ammaappaat.
Kalaallit Nunaanni rappimik nipilersortarneq nutaanerusoq ataatsimut isigalugu Prussic allat pisarnerattut kalaallisut rappertarput.
Prussic aamma Nuuk Posse Kalaallit Nunaanni inuusuttut inuusunnerusut tusarnaarumalluartarpaat, ukiulli kingulliunerusut ingerlaneraanni rappimik nipilersortunik tusarnaarumatuneq annikillisimavoq, massakkullu inuusuttut inuuniarnikkut atugarissaannginnerusut annerusumik tusarnaarumasarpaat. Taakkuupput nipilersoriaatsimik tamatuminnga immiussisartut, qarasaasiat oqarauaatillu angallattakkat atorlugit tusarnaaqatigiittarlutik.
Nipilersukkamik isiginnagassiaq Nuuk Possep atugaa ”Qitik” isiginnaaruk:
90-ikkunniit ukiut tuusintillit nutaat aallartinnerannut Kalaallit Nunaanni nuannarisaasunik nipilersortarneq pillugu makku aamma tuarneqarsinnaapput:
Andersen, Iben og Otte, Andreas (2010): ”Populærmusik fra Nuuk – Forhandling og konstruktion af identitet i populærmusikscenen i Nuuk”
Bjørst, Lill Rastad (2004): ”Fra Polka til Popstars”
Johansen, Brian A. (1991): ”Musikken i Grønland – Hvorfra, hvorhen”
Langgård, Karen (2011): ”Greenlandic Literature from Colonial Times to Self-Government”
Otte, Andreas (2012): ”Populærmusik fra Nuuk – Alternativer til en essensbaseret grønlandsk identitet”